Recensie Overspoeld door Saskia van Gaal

Auteurs:  Gideaon Samson & Julius 't Hart

Uitgever: Em. Querido's Uitgeverij BV

Uitgave:  2014

ISBN:      978 90 451 1643 3 / NUR 284

Pagina's: 173

Samenvatting

Het boek behoort tot de Splash-reeks. In deze serie wordt een bekende schrijver gekoppeld aan een jongere met een bijzonder verhaal. De schrijver schrijft het boek aan de hand van het door de jongere vertelde verhaal. In dit boekstaat het verhaal van Julius, in het boek Pieter, die op Sri Lanka de tsunami van 2004 overleefde, centraal. 

Pieter wil na het behalen van zijn eindexamen naar het buitenland. Hij wil dit zoals hij het zelf noemt uit angst voor de voorspelbaarheid van zijn bestaan. In eerste instantie wil hij naar Spanje, maar zijn vader inspireert hem om iets goeds te doen voor de wereld. Via een vrijwilligersorganisatie gaat hij een half jaar op Sri Lanka lesgeven op een school voor voornamelijk dove kinderen.

Op Eerste Kerstdag 2004 ontmoet hij, terwijl hij met zijn goede vriend en collega John nog van de laatste dagen vakantie geniet, de Zweedse Elin. Liefde op het eerste gezicht. Elin is er samen met haar vriendin Isabelle. Pieter en Elin hebben een intieme avond bij en in zee. Hun besluit om de nacht niet door te brengen op het strand zal verstandig blijken want de volgende dag wordt de kust getroffen door de alles vernietigende tsunami. Er volgen dagen van overleven en verliezen.

Vijfenhalf jaar later kijkt Pieter naar de finale van het WK voetbal in Zuid Afrika. Nederland speelt tegen Spanje. Hij kijkt het alleen want na zijn traumatische ervaring kan hij niet goed meer tegen mensenmassa’s. Net voor het begin van de wedstrijd krijgt hij een via Facebook een vriendschapsverzoek van Elin. Dit brengt hem van zijn stuk. Alle gebeurtenissen die hij de afgelopen vijfenhalf jaar heeft weggedrukt komen weer bovendrijven.

Mening
Als ik het in een woord samen zou moeten vatten, dan is dat; indringend.

We hebben ons er allemaal vast een voorstelling van proberen te maken; van alles wat we via de media tot ons kregen maar zoals Pieter in het boek zegt; “het zal je simpelweg niet lukken. Behalve als…

Als je de enige overlevende van een complete familie op het strand hebt ontmoet.

Als je een morsdood kindje in staat van ontbinding inde modder hebt zien liggen.

Als je urenlang koortsachtig gezocht hebt naar iemand met wie je even daarvoor nog aan tafel zat" (Meer, Samson, & ’t Hart, 2014, p.156).

Het verhaal geeft een aangrijpend verslag van de ramp maar het geeft ook een beeld van een jongen die vastbesloten is om alles te vergeten al antwoordt hij op John’s vraag of hij het wil vergeten dat dat niet kan. Hij wil het voorgoed laten rusten. (Meer, Samson, & ’t Hart, 2014, p. 115).

De ervaringen op Sri Lanka beleef je door flashbacks. Het verhaal volgt de structuur van de voetbalfinale (voorbeschouwing, eerste helft, rust, tweede helft, verlenging en nabeschouwing). Zeker weten doe ik het natuurlijk niet maar ik kan me zo voorstellen dat door hiervoor te kiezen Samson een soort kapstok had. De verschillende fases van de voetbalwedstrijd waren goed passend binnen het verhaal van Julius/Pieter en maakt het haast nog meer reëel. WK wedstrijden daar kijken we toch ook (met zijn allen) naar. Het maakt ook van Pieter een jongen van nu. Voor mij zat naast het verhaal de kracht van dit boek in de woordkeuzes. In dialogen wordt jongerentaal van vandaag de dag gebruikt. Als voorbeeld: “Jezus, wat kon die gast slecht tegen de zon” (Meer, Samson, & ’t Hart, 2014, p. 55). Tegenover dit eigentijdse taalgebruik staat het gebruik van de woorden zodra er een indringende ervaring wordt beschreven, zoals: “De stilte van de nacht boorde zich bij me naar binnen, duwde daar alle oorverdovende indrukken van die dag naar de randen. Een maagdelijke kern bleef over. Die kern was ik. Ik leefde” (Meer, Samson, & ’t Hart, 2014, p. 119). 

Verder maakt Samson veel gebruik van metaforen. Het water blijft meespelen. “Een vloedgolf in de kamer was voorkomen maar meteen daarna kloste het vervaarlijk in m’n kop” (Meer, Samson, & ’t Hart, 2014, p. 158). “Mijn leven was een keurig uitgegraven kanaal waarin het water veilig en zonder omwegen naar het einde stroomde” (Meer, Samson, & ’t Hart, 2014, p. 13). Ik heb dit als plezierig ervaren. Het maakt het voor mij heel beeldend.

Het eind van het boek vond ik minder. Dit werd met name veroorzaakt door het feit dat Elin inmiddels redelijk goed Nederlands spreekt.  Deze draai vond ik te toevallig, te gezocht.

Desalniettemin zeker een aanrader!

Bronnen
Samson, G., & Hart, ‘t, J. (2014). Overspoeld. Amsterdam, Antwerpen: Em. Querido’s Uitgeverij BV.