Recensie 'Stuk' Patrick Boekhout

Gegevens boek:

Titel: Stuk

Auteur: Judith Visser

Jaar van uitgave: 2008

Plaats van uitgave: Amsterdam

Beknopte samenvatting:

Elizabeth ligt in het begin opgebaard in een kist in een rouwcentrum, alleen is er helemaal niemand aanwezig. Dit blijkt echter een nachtmerrie te zijn en Elizabeth ontwaakt hier dan ook uit.

Elizabeth is een gezette meid die met name door twee jongens en een meid uit haar klas wordt gepest. Ze had het op haar vorige school veel beter, maar door de scheiding van haar ouders werd ze overgeplaatst naar een school in haar nieuwe woonplaats, Dordrecht. In de klas maken de leerlingen veel hatelijke en beledigende opmerkingen en wordt ze ook voortdurend fysiek gepest. Maar dan is daar gelukkig nog de rots in de branding; Alec, een iets oudere jongen die zich niet veel van anderen aantrekt en Elizabeth ook nooit pest. Hij is de ideale droomman, maar helaas heeft hij al een vriendin, Riley. Deze meid is knap en perfect, het tegenovergestelde van Elizabeth.

Op een dag wordt Elizabeth tot bloedens toe toegetakeld door de drie klasgenoten. Ze doet tegenover haar moeder alsof er niks aan de hand is en gaat verder. Ze begint steeds meer het idee te krijgen dat ze Riley kan zijn en haar persoonlijkheid over kan nemen. Ze doet zich o.a. als haar voor op chats met onbekenden. Ze ontwikkelt een eetstoornis en wordt creatief in het minder eten en dat zo min mogelijk op laten vallen.

Op een dag komt ze Riley tegen bij de bushalte en Alec en Riley schijnen ruzie te hebben door een zwangerschap. Elizabeth neemt Riley mee, drogeert haar en sluit haar op. Ze geeft haar regelmatig eten en zorgt er voor dat niemand daar in de buurt hoeft te komen. Ondertussen wordt er hard gezocht naar Riley en Elizabeth besluit allerlei bewijsstukken te platen op Sabine, de pestende meid.

Inmiddels zit Riley al lange tijd vast en besluit Elizabeth dat de eindactie nodig is, aangezien ze volgend jaar van haar moeder dan toch naar een andere school mag. Ze steekt Sabine neer en verlaat het schoolgebouw. Ze besluit toch nog even bij Riley langs te gaan, om vervolgens een briefje achter te laten met haar vindplaats. Dit noodlottige besluit zorgde er voor dat de politie haar in de kraag kon vatten en dat ze gepakt werd. Alec was des duivels en wilde een verklaring. Die bleef uit. Uiteindelijk zou het allemaal gewoon goed komen.

Mijn mening over het boek

Ik moet zeggen dat het begin van het boek mij niet zozeer aansprak, maar dat ik al snel meer wilde weten van de persoon van Elizabeth. Het leek alsof hier een alledaags, normaal meisje werd geschetst, maar niet bleek minder waar. In het verhaal zie je dat ze stoornissen ontwikkelt en dat hier ook echt typerende gedachten en acties aan gelinkt worden. Hier heeft Judith Visser echt haar best voor gedaan. Bovendien vind ik het meest indrukwekkende dat zij zo goed de belevingswereld kan neerzetten: de taal, de Red Bull, alles dat te maken heeft met jongeren wordt heel goed neergezet. Het is knap hoe zij de gedachtegang, de acties en levensstijl zo goed kan verwoorden en neerzetten.

Ik vind het alleen jammer dat ondanks alle levendige en beeldende woorden, de goede inleving enzovoort, er toch een hoop onrealistische dingen in zitten. Zo denk ik bijvoorbeeld aan het vasthouden van Riley, het zomaar iemand neersteken en ongezien de school uit komen. Dit vind ik erg jammer, want voor de rest is het allemaal vrij realistisch geschreven. Daarom vind ik ook dat het volgende fragment het minst goede fragment uit het hele boek is. Dit fragment betreft de laatste paar bladzijdes waar beschreven wordt hoe Elizabeth Sabine doodt. Ze ziet dit als een afsluiting en ik had eigenlijk meer gehoopt op een ‘gewone’ wraakactie. Ik zou het leuker hebben gevonden als ze gewon door was gegaan met haar denkbeelden en dat dat ook effect zou hebben op een andere afloop in het boek: Ook de herinnering aan Alec moest ik van me afschudden. Hij hoorde bij mijn verleden, net als de rest van Mercatus (p.297).

Aangezien ik zelf erg van de actie/spanning/thriller ben, was dit ook zeker een leuk boek om te lezen. Door tijdgebrek heb ik dit boek niet in één keer uit kunnen lezen, maar als ik in de gelegenheid was geweest, dan had ik dat zeker gedaan. Het is voor mij dan ook moeilijk om één fragment te kiezen dat ik erg mooi vond, maar dan ga ik uiteindelijk wel voor het fragment waar Elizabeth Riley drogeert. Hier wordt heel goed beschreven wat er te merken is aan Riley wanneer zij knock-out gaat: Riley stond op en trok haar rok glad. Plotseling slaakte ze een zacht gilletje. Ze wankelde en greep me bij mijn schouder. Het begon. Ze haalde haar hand van mijn schouder en bracht hem naar haar voorhoofd. ‘Ik ben opeens zo duizelig’ (p.156).

Ik denk dat dit boek zowel voor het vmbo als voor havo/vwo goed gebruikt zou kunnen worden. Het taalgebruik is goed, de belevingswereld is er en ik denk dat met name op het vmbo ook een aantal leerlingen zichzelf hier (grotendeels) in kunnen herkennen.

Wat betreft de afloop van het boek: hoewel ik het einde zelf liever anders had gezien, denk ik dat deze uitkomst de enige is die je je als schrijver kunt permitteren. Een dodelijke afloop voor Elizabeth had weliswaar mooi teruggeslagen op hoofdstuk 1, waarbij Elizabeth in de kist ligt, maar dat zou voor zo’n levendig verhaal weer minder prettig zijn. Indien Elizabeth er levend en vrij van af zou komen, gaat er toch een alarmbelletje af. Dit zou een verhaal nóg minder realistisch maken, doordat iemand dan gewoon een ander neersteekt, wegloopt, nog gedag zegt en dan vlucht. Een open einde daarentegen laat van alles over voor de verbeelding: de afloop zal wel slecht zijn, maar daar hoef je als schrijver verder niet meer op aan te sturen, want je verhaal is toch al afgelopen.

Verwerkingsopdrachten.

Ik denk dat het een leuke opdracht zou zijn om de leerlingen een lijstje te geven van stoornissen/aandoeningen en te kijken hoe dit precies terug komt in het boek. Wat doet Elizabeth allemaal dat te verwijzen is naar een specifieke aandoening?