Reactie op de recensie "De jongen in de gestreepte
pyjama" van Huub Braun door Erik Vloedgraven
Net als Huub heb ik De jongen in de gestreepte pyjama gelezen.
Naar aanleiding van de recensie die Huub heeft geschreven wil ik graag reageren
op het gedeelte “persoonlijke mening”.
In tegenstelling tot wat
Huub schetst had ik niet gelijk de aandrang om dit boek uit te lezen. Ik had
eigenlijk best veel moeite om dit boek door te worstelen. Dat kan een gevolg
zijn van de schrijfwijze van Boyne, maar kan ook een gevolg zijn van de vertaling.
Dit laat ik daarom even in het midden. Dat laat echter wel onverlet, dat ik het
geen prettig boek vond om te lezen in termen van stijl. De kinderlijke schrijfwijze en de naïviteit
van Bruno zorgden ervoor dat ik het boek eigenlijk steeds wilde wegleggen.
Die naïviteit van Bruno
vind ik als historicus moeilijk te geloven. In termen van fictie ben ik het met
Huub eens dat de vraag of de realiteit goed wordt weergegeven er eigenlijk niet
toe doet. Toch kan ik er als historicus niet omheen dat deze fictieve weergave
van de Tweede Wereldoorlog mij tegen ging staan. Vooral het feit dat Bruno niks
zou weten van Joden en de Führer vind ik weinig geloofwaardig. Als zijn vader
echt zo trots was op zijn vaderland, had Bruno als jongetje wel bij de
Hitlerjugend gezeten (wat overigens ook verplicht was voor Duitse jongetjes
tijden de Tweede Wereldoorlog). In dat geval had hij ook echt wel geweten wat
er speelde. De vader van Bruno had hem echt wel verteld wat er speelde en
waarom ze in ‘Oudwis’ moesten gaan wonen. Deze zaken maken voor een ‘normale’
lezer weinig uit, maar ik had tijdens het lezen last van beroepsdeformatie,
waardoor het verhaal mij tegen ging staan.
De stijl hangt ook samen
met de geschiktheid voor de beoogde lezer. Huub zegt in zijn recensie dat hij
het boek geschikt vindt voor lezer vanaf veertien jaar. Ik zou eerder zeggen
dat het boek vooral geschikt is voor leerlingen rond de twaalf jaar. Met name
leerlingen in het eerste jaar van de middelbare school zouden dit boek kunnen
lezen. De zwaardere thema’s van de Tweede Wereldoorlog zullen dan wel op
gepaste wijze geïntroduceerd moeten worden. Ik ga echter uit van een beoogde
lezer van ongeveer twaalf jaar, omdat oudere lezers, zeker op HAVO/VWO-niveau
zich kunnen gaan ergeren aan de wat kinderlijke schrijfwijze.
Voor middelbare
scholieren kan dit boek echter wel dienen als introductie van de Tweede
Wereldoorlog en ook de vraag die Boyne poneert aan het eind van het boek:
‘En dat is het einde van het verhaal over Bruno en zijn familie.
Natuurlijk gebeurde dit allemaal lang geleden en kan zoiets nu niet meer
gebeuren. Niet in onze tijd.‘ (De
jongen in de gestreepte pyjama p.204)
Aan de hand van die laatste zin is er de mogelijkheid om
met leerlingen een klassengesprek te gaan voeren over waar de Tweede
Wereldoorlog om draaide en in hoeverre een dergelijke situatie van
discriminatie en volkerenmoord vandaag de dag nog zou kunnen plaatsvinden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten