Recensie Uitgespeeld - Mel Wallis de Vries (Erik Vloedgraven)

Uitgespeeld (Mel Wallis de Vries)

Recensie Uitgespeeld – Mel Wallis de Vries
Door: Erik Vloedgraven

Titel: Uitgespeeld
Schrijver: Mel Wallis de Vries
Uitgeverij: The house of books
Jaar van uitgave: 2005
Plaats van uitgave: Vianen

 Samenvatting

‘Uitgespeeld’ gaat over de vijftienjarige Anna. Zij verhuist na de middelbare school van Nijmegen naar Amsterdam. In Amsterdam heeft zij het in de eerste weken moeilijk en krijgt ze maar weinig aansluiting met klasgenoten; vrienden heeft ze er niet. Totdat Tessa, het knapste en populairste meisje van school, zich met haar gaat bemoeien. Vanaf dat moment behoort Anna tot een groepje mensen dat bestaat uit de populaire buitenbeentjes: Tessa, Charlotte, Wouter en Julian. Hoewel Julian en Tessa al een aantal jaren een relatie hebben, lijkt Julian Anna leuk te vinden. Anna krijgt steeds meer de indruk dat dit wederzijds is. Ook Wouter lijkt Anna interessant te vinden. Charlotte kan haar jaloezie ten opzichte van Anna steeds minder onderdrukken. De situatie ontploft als Tessa uit het niets verdwijnt en ongeveer twee weken later dood wordt aangetroffen in een bouwput. De politie concludeert dat het gaat om een zelfmoord, hoewel Tessa telefonisch werd bedreigd. De vier overgebleven vrienden proberen hun leven op te pakken, maar dit lukt maar niet. Ze vertrouwen elkaar totaal niet meer. De spanning komt tot uitbarsting wanneer ook Anna wordt bedreigd en onder continue politiebewaking komt te staan. Tot overmaat van ramp blijkt Tessa niet door een ongeluk om het leven gekomen te zijn. Wat volgt is een zoektocht naar de moordenaar van Tessa en degene die Anna bedreigd. Is het één van de ‘vrienden’ van Anna en wat is dan het motief? Of is het toch iemand buiten de vriendenkring die meer weet over Anna dan zij zelfs vermoed?

Persoonlijk waardeoordeel

Het grootste gedeelte van het verhaal komt geloofwaardig op mij over. Alle hoofdpersonages handelen zoals mensen in het gewone leven ook zouden handelen. De angst die Anna voelde toen ze hoorde dat ze na de zomervakantie op een nieuwe middelbare school opnieuw zou moeten beginnen kan ik me goed voorstellen. Dat ze daarna alles doet om aansluiting te vinden bij klasgenoten (roken, drinken, drugs gebruiken) is iets dat vooral bij adolescenten veel voorkomt. Op die leeftijd is het gewoon belangrijk om ergens bij te horen. Deze gevoelens heeft Wallis de Vries allemaal zeer herkenbaar en levensecht verwoord:

‘Zou er iets ergers zijn dan een eerste schooldag op een nieuwe school in een nieuwe stad waar je niemand kent? Anna dacht van niet. Ze stond in de badkamer en keek in de spiegel. ‘Wie ben ik?’ vroeg ze. Het meisje in de spiegel gaf geen antwoord en staarde haar strak aan.’ (Uitgespeeld p.15)

Wat de personages daarnaast echter maakte was dat ze niet perfect zijn. Ieder personage mankeerde wel iets en probeert zijn of haar eigen tekortkomingen te maskeren. Dat maakt het makkelijker om je als lezer in deze personages in te leven.

De gevoelens en personages zijn allemaal heel herkenbaar. Dat zorgde er voor dat ik het eerste deel van het boek met veel plezier las. Naar het van het boek einde toe had ik als lezer echter steeds meer het gevoel dat ik al wel wist hoe het verhaal zou aflopen. Dit maakte dat ik het boek met iets minder plezier las. De spanningsboog die in het eerste deel (inclusief proloog) ontstaat verdween voor mij naarmate het boek vorderde. Het eerste deel vond ik heel mooi en herkenbaar geschreven. De spanning die daar werd opgebouwd zorgde ervoor dat ik dit deel zeer snel had gelezen. Het tweede deel vond ik saaier en moeilijker om door te komen. Het verhaal leek in dit gedeelte van het boek voor mij stil te staan. Dit deel voegde voor mijn gevoel niet bijzonder veel toe aan het boek. Het laatste deel was voor mij niet spannend meer, maar was wel heel goed te lezen. Het was de bedoeling dat er spanning in het verhaal zou terugkomen, dat bleek in alles uit het verhaal. Voor mij als lezer was dat helaas minder: het einde van het boek vond ik vrij voorspelbaar, hoewel Wallis de Vries met enkele kunstgrepen nog wel probeerde om er extra spanning in aan te brengen. Op de één of andere manier had ik vrij snel door hoe dit verhaal zou aflopen.

De schrijfstijl van Wallis de Vries vergoedde voor mij wel wat ik miste aan spanning. Wallis de Vries schrijft vrij kort en to-the-point. Het boek las vrij vlot weg door de korte en overzichtelijke hoofdstukken. Ze besteed aardig wat aandacht aan dialogen en neemt de ruimte om de gevoelens van Anna te beschrijven, maar voor ruimtebeschrijvingen of beschrijvingen van de omgeving neemt ze weinig tijd. Daardoor is het boek over het algemeen vlot te lezen:

‘Anna had het weekend meerdere malen op het punt gestaan om Charlotte te bellen, maar uiteindelijk het toch niet gedaan. Wat had ze in ’s hemelsnaam tegen Charlotte moeten zeggen? Anna zag enorm op tegen het weerzien met Charlotte op school. Zondagavond sliep ze slecht en ze werd wakker met dikke, branderige ogen. Ze stond veel te lang onder de douche en moest opschieten om niet te laat op school te komen. Ze trok snel een spijkerbroek en een T-shirt aan en griste wat boeken en schriften bij elkaar. Ze vloog de deur uit, sprong op haar fiets en was net op tijd voor haar eerste lesuur. Anna zag dat Charlotte naast een ander meisje was gaan zitten; ze haalde diep adem en probeerde geen aandacht te schenken aan de lege stoel naast haar’. (Uitgespeeld p. 155)

Ik heb voor dit fragment gekozen, omdat het exemplarisch is voor de schrijfstijl van Wallis de Vries. Met deze manier van schrijven houdt ze veel tempo in het verhaal: het wordt de lezer makkelijk gemaakt om verder te lezen. Deze schrijfstijl vergoedde voor mij dus voor een groot deel wat ik miste in spanning in vooral het laatste gedeelte.

Geschiktheid voor de beoogde lezer
‘Uitgespeeld’ is een typische adolescentenroman. De thema’s die worden behandeld zullen vooral jongeren tussen de veertien en zestien jaar aanspreken. Er zitten een aantal zware thema's in, met name de dood. Daarnaast is het verhaal bedoeld als jeugdthriller, waarin de lezer door middel van spanning in het boek wordt gezogen.

De opbouw van het boek is voor jongere lezers in mijn ogen aantrekkelijk. Er zijn drie delen die elk een bepaalde periode beslaan (uiteenlopend van één maand tot twee maanden). Daartussen is sprake van een lichte tijdsprong. Het verhaal is grotendeels chronologisch en makkelijk te volgen. Daarnaast heeft het boek veel korte hoofdstukken van ongeveer vijf tot acht pagina’s. Al deze hoofdstukken behandelen een aparte gebeurtenis of een apart gesprek in het verhaal. Dit maakt het voor de lezer makkelijk. Toch denk ik dat het boek door de thema's en de structuur vooral geschikt is voor leerlingen in de tweede of derde klas van HAVO of VWO.
Mijn inschatting is dat het boek voor zowel jongens als meisjes prima te lezen is. De hoofdpersoon Anna verhuist aan het begin van het verhaal naar Amsterdam en moet daar opnieuw beginnen. Voor veel middelbare scholieren is dit een nachtmerrie. Het willen vinden van aansluiting kan daarom herkenbaar zijn. Het verhaal zelf zal meisjes denk ik iets meer aanspreken, omdat het thema’s behandelt als liefde en vriendschap die meisjes net iets meer aanspreken dan jongens.