Recensie van het boek "Een gemeen spelletje' van Julia Jarman geschreven door Ewald Hermsen

Auteur: Julia Jarman
Uitgave: 2008
Originele titel: Hangman
Jaar van originele publicatie: 1999
Vertaald uit het Engels door: Karin Breuker
Titel: Een gemeen spelletje
Uitgeverij: Clavis
Plaats van uitgave: Amsterdam
Pagina's: 144






De week

Op maandag staarde je me aan.
Op dinsdag trapte je tegen mijn stoel.
Op woensdag noemde je me een kneus.
Op donderdag verstopte je mijn tas.
Op vrijdag trok je aan mijn haar.
Op zaterdag daagde je me uit.
Zondag was ik weg. (pag. 136)

Korte samenvatting

De hoofdpersoon Tony krijgt in het begin van het boek te horen dat een jongen die hij kent uit zijn jeugd, Danny, van school gaat veranderen en bij hem op school komt. Toby is met Danny opgegroeid maar steeds meer begon Toby te ontdekken dat Danny anders is: zijn haar is anders, hij houdt van klassieke muziek, hij praat anders, hij hinkelt met de meisjes. Toby is kortgezegd niet blij dat Danny bij hem op school komt. Hij probeert aansluiting te vinden bij de stoere jongens in zijn klas en hij wil niet geassocieerd worden met Danny. Ook de vrienden van Toby, Nick en Callum zien Danny niet zitten. "Je kon niet hebben dat anderen je samen met hem over het schoolplein zagen lopen." (pag.16)
Al vanaf het eerste moment gaat het mis. Danny wordt door de lerares geïntroduceerd als Danny Lamb en prompt begint iemand in de klas te blaten. De pesterijen nemen hand over hand toe en de reacties van de volwassenen zijn contraproductief. "Ze (mevrouw Pepper) vertelde dat Danny in het vervolg toestemming zou krijgen om in de pauzes met één andere leerling binnen te blijven. Nick kon zijn oren niet geloven. (...) Nick was razend. Waarom kreeg die sukkel zo'n voorkeursbehandeling?" (pag.38)
De pesterijen lopen echt uit de hand als de leerlingen op schoolreis naar Normandië gaan. Danny wordt ingedeeld in de kamer van de stoere jongens. Nick is woest. 'Sukkel. Sukkel. Sukkel. Sukkel. Die slome sukkel komt mooi niet bij ons op de kamer." (pag. 66) Hij bedenkt samen met de andere stoere jongens een plan om Danny achter te laten in een museum, terwijl de bus verder gaat. Het plan slaagt, maar het loopt uit de hand wanneer Danny de weg kwijt raakt in Frankrijk en uiteindelijk in een ziekenhuis belandt. Het boek eindigt ermee dat de daders op verschillende manieren bestraft worden voor hun wangedrag. Danny gaat naar een andere school.

Eigen mening

Het boek is in een normale, makkelijk leesbare schrijfstijl geschreven en is volgens de achterflap geschikt voor lezers vanaf 11 jaar. De titel is mijns inziens slecht vertaald. Het origineel uit 1999 heet "Hangman". Een krachtige titel, treffend en pakkend. De titel "Een gemeen spelletje" doet wat kinderachtig aan.

Het boek neemt je vanaf het begin mee in het verhaal en het maakt je heel goed invoelbaar waarom kinderen, die afwijken van de norm, gepest worden. Het beschrijft de druk die uitgaat van een groep en het verlangen om erbij te horen. Het gevolg daarvan is dat de afwijkende gepest wordt: letterlijk het gevoel krijgt er niet bij te horen. Het gaat in dit verhaal zover dat Danny uiteindelijk zelfmoord overweegt. "Aan een balk boven zijn hoofd hing een touw. Zin om aan een touw te hangen...?  (pag. 118)

In mijn optiek ontspoort het verhaal enigszins wanneer er een directe relatie wordt gelegd tussen pesten en het fascisme. Getuige het volgende moralistische fragment: "Toby herinnerde zich dat Rachel hem een fascist had genoemd. Was hij dat? Fascisten regeerden door middel van angst. Fascisten hadden minachting voor zwakkeren. Fascisten vervolgden iedereen die anders was. Gaven hun de schuld van alles wat verkeerd was. Hij keek naar Nick, Callum, Lewis en Grote George op de achterbank, die allemaal aandachtig zaten te luisteren. Zagen ze het dan helemaal niet in? Wat had hem in 's hemelsnaam bezield om met hen bevriend te willen zijn?" (pag. 123) Ik denk niet dat een kind van die leeftijd op een dergelijke manier denkt.

De afloop is wel reëel: geen eind-goed-al-goed-slot waarin iedereen Danny snikkend in de armen valt en waarin Danny er vanaf dat moment helemaal bij hoort, maar een nieuwe schoolverandering voor Danny, een permanente verwijdering van enkele van de hoofddaders en een onverwachte keuze van Toby in een sterke slotregel.

Ewald Hermsen

Geraadpleegde bronnen

Jarman, J. (2008) Een gemeen spelletje. Amsterdam: Clavis