Reactie op recensie Knalhard door Nienke Reessink

Reactie door Erik Meurs

Nienke Schreef een recensie over Knalhard van Caja Cazemier.
Ze noemde het een realistisch geschreven verhaal over zinloos geweld, wat ook als aanleiding kan dienen om het in de klas over zinloos geweld te hebben.
Ik vind dat een goed idee, omdat dit verhaal een goede inkijk geeft over de effecten van zinloos geweld op de langere termijn.
Het is een kwestie waar een slachtoffer langdurig nadelige gevolgen van ondervindt, zijn omgeving zien hun dierbare veranderen en moeten daar goed mee om kunnen gaan en voor daders wordt het duidelijk dat zo'n impulsieve actie vervelende gevolgen heeft voor henzelf op langere termijn. Ook wordt het voor potentiële daders misschien duidelijk dat de gevolgen voor het slachtoffer misschien zwaarder zijn dan dat ze er eigenlijk mee willen bereiken.

Wat ik goed vind aan het boek is dat het hoofdpersonage, Ties, het slachtoffer die na het uitgaan in elkaar wordt getimmerd, een ontwikkeling doormaakt.
In het begin zit hij vooral met schaamte en wil hij door alsof er niks aan de hand is. Tegelijk is hij bang voor mensenmassa's heeft hij last van zijn verwondingen en van schaamte om bekenden onder ogen te komen. 

Het verhaal begint met een poging van Ties om op advies van zijn therapeute een dagboek bij te houden:

'Oké, daar gaat-ie dan.
Vandaag is het 21 december, maar die avond in november... Toen... We gingen... Nee. Op een avond... Nee. Na het feest... Shit. Tering. Klote. ROTZAKKEN.'
(p.5)

Hier zit Ties nog heel erg klem. Hij kan het nog moeilijk onder woorden brengen wat er gebeurd is en wat het met hem doet. 

Het laatste fragment begint zo:

'Dit is ons afscheid, A3. het is inmiddels eind september. Ik schrijf nog één keer, omdat wij elkaar nog één keer zullen zien. Maar wie weet zal ik in de toekomst nog wel eens naar mijn laptop grijpen om mijn gedachten op te schrijven. Je hebt gelijk, het is een handig hulpmiddel bij problemen.'
(p.163)

Zo achterelkaar komt het eigenlijk ook wel weer erg goedkoop en eenvoudig over, maar gezien het proces dat er tussenin beschreven wordt, vormt dit een goede ontwikkeling.

Ik vind het mooi aan de schrijfstijl dat dagboekfragmenten afgewisseld worden met wat er daadwerkelijk gebeurd is. Doordat die fragmenten aanvankelijk voorlopen op de daadwerkelijke fabel krijg je ook cliffhangers die de spanning vergroten.
De spanning zit hem overigens niet echt in het zinloos geweld zelf. Dat gebeurt vrij voorin het boek en wordt vrij kort beschreven. Het boek behandelt vooral de nasleep en de gevolgen van het voorval.

Nienke oppert het idee om in de klas leerlingen te laten uitpluizen hoe het incident door verschillende personages in het boek wordt beleeft. Dat vindt ik een heel goed idee, omdat dat ook de kracht van het boek is. Iedereen zal het in eerste instantie bijvoorbeeld een rotstreek vinden dat Amarins het uitmaakt met Ties, maar doordat de gevolgen van het zinloos geweld voor alle personages goed belicht worden, kun je je wel in haar verplaatsen.

Het feit dat er geen happy Hollywood einde aan zit vind ik ook positief. De daders gaan bijvoorbeeld ook niet helemaal om in een sorry-modus na het slachtoffer-dadergesprek. Ze bleven een beetje ongemakkelijk, stil onderuitgezakt zitten wegkijken. 

Ik begrijp niet helemaal waarom Nienke inschat dat een volwassen lezer het boek moeilijk in één keer uit zou kunnen lezen. De leefwereld van Ties is er inderdaad één van jonge lezers, maar ik had persoonlijk niet het idee dat ik me niet kon voorstellen wat er gebeurde. Het is logisch beschreven. 

Qua taalgebruik denk ik evenals Nienke dat de doelgroep van 12 tot 16-jarige lezers een goede inschatting is. Personages zijn vaker net iets ouder in jeugdliteratuur dan de doelgroep, zodat lezers nog een beetje opkijken tegen die personen. Dat zijn figuren waar puberende kinderen makkelijker iets van willen leren, zonder dat het als opgelegd overkomt.

Reactie op de recensie ‘Doe Maar Dicht Maar’ door Pia

Graag reageer ik op de recensie van Pia op de jaarlijkse uitgave van 'Doe Maar Dicht Maar', waarin poëzie voor en door jongeren staat. Zelf heb ik de bundels uit 2001 en 2003 in huis. Net als Pia ben ik enthousiast over dit jaarlijks terugkerend fenomeen. Vooral het aspect 'voor en door jongeren' kan ik zelf ook erg waarderen.Het staat inderdaad dicht bij de leefwereld van jongeren, zonder dat hier moeite voor is gedaan. Dit komt heel puur over. De intentie van de poëzie komt hiermee veel beter tot zijn recht. De schrijver heeft geen moeite hoeven doen zich te verplaatsen in de leefwereld van de jeugd, de schrijver zet datgene op papier wat hij op papier wil zetten en bereikt hiermee automatisch dit publiek.

Net als Pia ben ik enthousiast over de diversiteit van de onderwerpen. Ik vind dat dit een mooi karakteriserend eigenschap is van de 'Doe Maar Dicht Maar' bundels. Deze diversiteit is zeker toe te schrijven aan de kundige jury die elk jaar een selectie moet maken uit duizenden inzendingen en ook nog eens in verschillende categorieën winnaars moet uitroepen. Ik vind dat de jury oog heeft voor talent, ook als is dit talent zeer divers. Om maar eens twee voorbeelden te noemen:

'Kleine kindervoeten onder een 
deken van verhaaltjes, onrustig 
trappelend met veelvuldig
  waarom

vraagtekens spelen aan het 
eind van elke zucht, wachtend
op misschien nog een keer
  omdat 

zachtjes dromend wissen de antwoorden
de onschuld uit zijn ogen

Ernst Kuiper, 16 jaar
winnaar extra prijs, categorie 16 t/m 18 jaar' (Doe maar dicht maar 2001, pag. 54)

De intensiteit en de heftigheid van dit gedicht neemt met elke nieuwe regel toe. De manier waarop de regels worden afgebroken vergroot dit gevoel. Ik verbaas me over de heftigheid en tegelijk de kwaliteit van dit gedicht, geschreven door een 16 jarige. Ik wil dit gedicht vergelijken met de winnaar van dezelfde categorie 16 t/m 18 jaar uit dezelfde bundel,

'Huis

Een bloemknop opent
ik teken een raam
misschien zou men van achter dit raam
anders kunnen kijken

Een kat opent zijn ogen
ik teken een deur
misschien dat er achter deze deur
een nieuwe wereld is

Een mus vliegt
ik teken een dak
misschien dat er onder dit dak
een huis is, 
voor mij 
een huis gevuld met mij

Ghazal Hamidian, 16 jaar (Doe maar dicht maar 2001, pag. 78)

Ik vind beide gedichten thuishoren in de bundel en ik begrijp van beide gedichten dat ze een winnaar zijn. Maar ik vind ze niet met elkaar te vergelijken. Daarom prijs ik de jury voor hun selectie en hun oog voor schoonheid en diversiteit.
Ik denk dat de diversiteit in de bundel recht doet aan de diversiteit aan jongeren die de bundel leest.

'Doe Maar Dicht Maar' is een geweldig initiatief om poëzie de scholen in te krijgen. Docenten krijgen op een laagdrempelige manier de kans om poëzie in hun lessen te gebruiken en leerlingen te enthousiasmeren voor poëzie. Het wedstrijdelement geeft een extra dimensie aan het bezig zijn met poëzie in het onderwijs.

Recensie op het boek Zwarte Zwaan van Gideon Samson door Nienke Reessink

Gegevens van het boek 

Titel: Zwarte Zwaan
Auteur: Gideon Samson
Jaar eerste druk: 2012
Uitgeverij: Leopold Amsterdam

Samenvatting

Duveke is bevriend met Rifka. Rifka is een naar meisje, ze verzint regelmatig rare plannen waar ze Duveke in meesleept. Mori, een klasgenoot van Rifka en Duveke overlijdt aan een hartziekte. Dit brengt Rifka op het idee om haar eigen ontvoering en overlijden in scene te zetten, zodat ze haar eigen begrafenis kan bijwonen. Duveke en Rifka bereiden de 'ontvoering' samen voor. Steeds vaker krijgt Duveke 'het Gevoel', waarbij het lijkt alsof ze flauwvalt. Haar ouders en haar broer Olivier maken ze daar ongerust over. De ontvoering gaat niet geheel volgens plan. Rifka verdwijnt maar Duveke verstuurt de dreigbrieven niet aan haar ouders, omdat ze niet meer zeker is over de volgorde. Rifka steekt per ongeluk met een sigaret een huis in de brand. Uiteindelijk wil Rifka de ontvoering beëindigen en terugkeren. Duveke vindt dat dit alleen maar geloofwaardig kan als Rifka ook gewond is. Duveke dringt er op aan om Rifka met een mes te steken, zodat ze echt ontvoerd lijkt. Rifka overlijdt door de messteek in haar buik. Olivier, de broer van Duveke neemt de schuld op zich om zijn zus te beschermen.

reactie op recensie van Slavenhaler door Erik Meurs

Graag reageer ik op de recensie van het boek slavenhaler door Erik Meurs. Erik schrijft in zijn recensie dat Ruggenberg de jonge lezer serieus neemt door geen zoet sprookje te maken. Ik ben het met Erik eens dat de jonge lezer niet of nauwelijks in bescherming wordt genomen door de schrijver. Maar in vergelijking met Erik was ik daar niet direct enthousiast over. Tijdens het lezen van het boek heeft mij de heftigheid van bepaalde scenes keer op keer verbaasd. Vol ongeloof heb ik heftige, nare, agressieve passages gelezen, waarvan ik niet kon begrijpen dat ze in een jeugdboek staan. De eerste keer dat ik geschokt was van de heftigheid van het boek was in de volgende passage: ‘Een uur later was de slavenkaravaan weer onderweg. Yao wilde geen tijd verliezen. Ze waren niet ver meer van Arder, maar hoe langer hij over de reis daarheen deed, hoe groter de kans dat onderweg nog meer handelswaar doodging. Elke dag zag de handelaar zijn winst verder slinken. ‘Opschieten, doorlopen,’ schreeuwde hij, terwijl hij somber naar Jaba’s dode lichaam keek dat bij een paar struiken op de grond lag. Naast haar lag de baby. Het kind leefde nog, maar omdat baby’s niets opbrengen had het geen zin om het mee te nemen. Ha!’ (Slavenhaler, p. 128). Deze passage in het boek vind ik erg heftig omdat een klein kind hier het slachtoffer is en mensen handelswaar genoemd worden. Na het lezen van deze passage heb ik het boek een aantal dagen op mijn nachtkastje laten liggen. Dagenlang ben ik van mening geweest dat dit soort gebeurtenissen en beschrijvingen niet thuishoren in een jeugdboek. Inmiddels is mijn mening veranderd. Ik ben gaan beseffen dat de thematiek van het boek, de slavenhandel, een heftige beschrijving van gebeurtenissen vereist. Door deze gebeurtenissen te rooskleurig af te spiegelen zou de jeugd juist het idee kunnen krijgen dat het allemaal wel mee viel. Door deze heftige beschrijvingen niet te geven kan de jonge lezer worden beschermd, maar worden tegelijkertijd de gruwelijkheden en historische feiten verborgen gehouden. Ik vind dat Ruggenberg met dit jeugdboek over de slavenhandel een moedige poging doet om de jeugd een waarheidsgetrouw beeld te geven van een belangrijk deel van onze geschiedenis, waarbij hij heftige gebeurtenissen niet uit de weg gaat.

Ik zou dit jeugdboek aanraden aan mijn leerlingen. Ik zou wel duidelijk aangeven dat het een waarheidsgetrouw boek is over de slavenhandel en dat het daarom heftige passages bevat. Net als Offra en Erik vind ik het boek geschikt voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Het boek is geschikt om te gebruiken in het onderwijs vanwege de historische feiten waarop het is gebaseerd. De verantwoording en de woordenlijst, achterin het boek, bieden extra mogelijkheden om in een les gebruik van te maken 

Recensie Knalhard, Caja Cazemier

Zakelijke gegevens 

Titel: Knalhard
Auteur: Caja Cazemier
Jaar van uitgave: 2010
Plaats van uitgave: Groningen
Uitgever: Noordhoff Uitgevers BV

Samenvatting



Ties wordt tijdens een avondje stappen door een groep jongens in elkaar geslagen. De dagen na dit voorval heeft hij veel pijn en slaapt hij veel. Hij vindt zichzelf een loser, omdat dit hem is overkomen. Hij schaamt zich voor zijn vriendin en vrienden. Hij wil geen bezoek van hen ontvangen. Zijn ouders zijn geschrokken en willen dat hij aangifte gaat doen. In de dagen na het voorval blijft hij zich schamen en onzeker voelen. Hij durft nergens meer te komen uit angst de daders tegen te komen. Uiteindelijk doet hij aangifte en krijgt hij slachtofferhulp.


In de weken na het voorval wordt de relatie tussen Ties en zijn vriendin Amarins slechter. Ties ziet zijn vrienden ook minder vaak, omdat hij angstig is de deur uit te gaan. Amarins heeft het gevoel dat ze haar vriend niet meer kent en niet kan bereiken, uiteindelijk verbreekt zij hun relatie.


Slachtofferhulp laat Ties een dagboek bijhouden, om zijn gevoelens van zich af te schrijven. Door zijn gevoelens op papier te zetten gaat het steeds iets beter met Ties.


De daders worden opgepakt en Ties ontmoet de daders op het politiebureau. Na deze ontmoeting concludeert Ties dat niet hij, maar de daders losers zijn. Later krijgen de daders een taakstraf. Beetje bij beetje gaat het weer de goede kant op met Ties. Hij is gestart met een sportopleiding en gaat regelmatig stappen. De slachtofferhulp heeft hem goed geholpen.

Recensie 'Pjotr' van Jan Terlouw door Nienke Reessink

Gegevens Boek

Auteur:                                     Jan Terlouw
Jaar van uitgave:                                  1970
Titel:                                                     Pjotr
Plaats van uitgave:         Groningen/Houten
Uitgeverij:             Noordhoff Uitgevers BV

Samenvatting van het boek

Samenvatting van de inhoud:

Pjotr woont samen met zijn vader Sergei Andrejevitch in een klein dorpje 500 km ten zuiden van Moskou. De moeder van Pjotr is overleden toen Pjotr nog heel jong was. Op een dag krijgt Pjotr geld mee van zijn vader om een pathefoon te kopen. Onderweg wordt Pjotr overvallen door Nicolai de marskramer. De vader van Pjotr ziet dit gebeuren en grijpt in. Hij is woedend omdat Pjotr gewond is en slaat in zijn woede de marskramer dood. De vader van Pjotr wordt gevangen genomen en Pjotr beseft zich dat hij zijn vader wel eens voor lange tijd zou kunnen kwijtraken. Pjotr krijgt gelijk, zijn vader wordt verbannen naar een strafkamp in Siberië. Voordat zijn vader wordt afgevoerd naar Siberië bereikt Pjotr Moskou, waar zijn vader gevangen zit. Als zijn vader met andere gevangenen wordt afgevoerd roept Pjotr zijn vader toe dat hij naar Siberië zal komen.