Reactie op de recensie ‘Doe Maar Dicht Maar’ door Pia

Graag reageer ik op de recensie van Pia op de jaarlijkse uitgave van 'Doe Maar Dicht Maar', waarin poëzie voor en door jongeren staat. Zelf heb ik de bundels uit 2001 en 2003 in huis. Net als Pia ben ik enthousiast over dit jaarlijks terugkerend fenomeen. Vooral het aspect 'voor en door jongeren' kan ik zelf ook erg waarderen.Het staat inderdaad dicht bij de leefwereld van jongeren, zonder dat hier moeite voor is gedaan. Dit komt heel puur over. De intentie van de poëzie komt hiermee veel beter tot zijn recht. De schrijver heeft geen moeite hoeven doen zich te verplaatsen in de leefwereld van de jeugd, de schrijver zet datgene op papier wat hij op papier wil zetten en bereikt hiermee automatisch dit publiek.

Net als Pia ben ik enthousiast over de diversiteit van de onderwerpen. Ik vind dat dit een mooi karakteriserend eigenschap is van de 'Doe Maar Dicht Maar' bundels. Deze diversiteit is zeker toe te schrijven aan de kundige jury die elk jaar een selectie moet maken uit duizenden inzendingen en ook nog eens in verschillende categorieën winnaars moet uitroepen. Ik vind dat de jury oog heeft voor talent, ook als is dit talent zeer divers. Om maar eens twee voorbeelden te noemen:

'Kleine kindervoeten onder een 
deken van verhaaltjes, onrustig 
trappelend met veelvuldig
  waarom

vraagtekens spelen aan het 
eind van elke zucht, wachtend
op misschien nog een keer
  omdat 

zachtjes dromend wissen de antwoorden
de onschuld uit zijn ogen

Ernst Kuiper, 16 jaar
winnaar extra prijs, categorie 16 t/m 18 jaar' (Doe maar dicht maar 2001, pag. 54)

De intensiteit en de heftigheid van dit gedicht neemt met elke nieuwe regel toe. De manier waarop de regels worden afgebroken vergroot dit gevoel. Ik verbaas me over de heftigheid en tegelijk de kwaliteit van dit gedicht, geschreven door een 16 jarige. Ik wil dit gedicht vergelijken met de winnaar van dezelfde categorie 16 t/m 18 jaar uit dezelfde bundel,

'Huis

Een bloemknop opent
ik teken een raam
misschien zou men van achter dit raam
anders kunnen kijken

Een kat opent zijn ogen
ik teken een deur
misschien dat er achter deze deur
een nieuwe wereld is

Een mus vliegt
ik teken een dak
misschien dat er onder dit dak
een huis is, 
voor mij 
een huis gevuld met mij

Ghazal Hamidian, 16 jaar (Doe maar dicht maar 2001, pag. 78)

Ik vind beide gedichten thuishoren in de bundel en ik begrijp van beide gedichten dat ze een winnaar zijn. Maar ik vind ze niet met elkaar te vergelijken. Daarom prijs ik de jury voor hun selectie en hun oog voor schoonheid en diversiteit.
Ik denk dat de diversiteit in de bundel recht doet aan de diversiteit aan jongeren die de bundel leest.

'Doe Maar Dicht Maar' is een geweldig initiatief om poëzie de scholen in te krijgen. Docenten krijgen op een laagdrempelige manier de kans om poëzie in hun lessen te gebruiken en leerlingen te enthousiasmeren voor poëzie. Het wedstrijdelement geeft een extra dimensie aan het bezig zijn met poëzie in het onderwijs.

Recensie ‘Doe Maar Dicht Maar’ door Pia (NeD1b)

Gegevens boek

Redactie:                    Inge Kappert, Sigrid Leeuwerik

Titel:                           Doe Maar Dicht Maar

Uitgavejaar:               2014

Uitgever:                    Clavis, Amsterdam

Beschrijving

Sinds 1985 organiseert de stichting ‘Doe Maar Dicht Maar’ jaarlijks een poëziefestival voor jongeren in de leeftijd van 12 tot 19 jaar in Nederland en Vlaanderen. Hoe wordt het jonge dichttalent in de praktijk gemotiveerd om te dichten en vervolgens ontdekt? Middelbare scholen kunnen bij de stichting een docentenhandleiding aanvragen. Aan de hand van deze handleiding krijgen duizenden leerlingen van alle schooltypen, van brugklas tot examenklas, les in het schrijven van gedichten. De leerlingen kunnen hun gedichten inzenden en van die mogelijkheid wordt gretig gebruikgemaakt: gemiddeld ontvangt de stichting per jaar 1500 gedichten.

Alle gedichten worden door een vakjury en een jongerenjury beoordeeld. Op het poëziefestival worden de beste tien inzendingen voorgedragen. De honderd beste gedichten worden jaarlijks gepubliceerd in de gedichtenbundel ‘Doe Maar Dicht Maar’.

Persoonlijk waardeoordeel

“Jongeren in aanraking brengen met poëzie om hen de schoonheid van taal te laten zien en hen kennis te laten maken met de mogelijkheden die taal biedt om gevoelens te uiten”.

Zoals de website vermeldt, is dat een van de doelen van stichting poëziepaleis, waarbinnen stichting Doe Maar Dicht Maar gehuisvest is.

Bladerend, lezend, ben ik geraakt door de diversiteit van onderwerpen en dichtvormen. De doelstelling is in elk geval met de uitgave van 2014, het boekje dat ik gekozen heb, gehaald. Hoe knap en bijzonder de gedichten zijn! Na een interessant gesprek met de bibliothecaris van de jeugdafdeling van de bibliotheek in Roermond heb ik voor dit bundel gekozen omdat de gedichten niet voor maar door de doelgroep (jongeren) geschreven zijn. Geen moeilijk verplaatsen in de wereld van de jongere, geen educatieve of pedagogische achterliggende gedachten…nee, de jongere beschrijft wat hem bezighoudt, in zijn taal, met zijn mogelijkheden. De enige intentie lijkt de behoefte om zich mede te delen, om op een bijzondere, haast ingetogen manier, namelijk poëtisch, te zeggen wat gezegd moet worden.

De jongeren in de leeftijd tussen 13 en 19 jaar proberen al begrijpend het leven in begrepen banen te leiden. Dat is voor volwassenen vaak al een hele opgave, in de levensfase van de jonge dichter is deze opgave extra moeilijk. Poëzie biedt ook jongeren een vorm om het niet begrijpen te erkennen, een manier om het onbegrip op te vangen.

Daarbij lopen werkelijkheid en fantasie door elkaar heen in korte zinnen, enkele woorden, in rijm en klank en ritme…kortom in poëtische taal. In de beperktheid van een gedicht heeft elk woord, elke ‘techniek’ een plaats. Geen woord te veel, geen woord te weinig. Elk teken, ook de witregel, heeft een betekenis. Dat maakt poëzie, veel meer dan proza, interpretabel en ook geheimzinnig. Het is voor elke lezer een zoektocht naar de uiteindelijke betekenis, die hij soms wel en soms niet vindt.

De jonge dichters laten zien dat zij dit goed begrepen hebben. Geen woord te veel en geen woord te weinig!

Ik ben jaloers op iedereen die de kunst van het dichten verstaat. Dat zou ik ook wel willen kunnen! Gelukkig zijn er heel veel gedichten om van te smullen. De bundels van ‘Doe Maar Dicht Maar’ zijn daar zeker een mooi voorbeeld van. Ik raad je aan om ze te lezen! Ze lenen zich ook uitstekend om in de klas poëzie dichter bij jongeren te brengen. Ik ga de docentenhandleiding in elk geval bestellen!

Ik kan niet kiezen, maar doe het toch…mijn enthousiasme illustreer ik met een voorbeeld uit de dichtbundel.

Nevermind                             van Maaike Rijntjes, 16 jaar

ik heb zes graven in mijn tuin,

van twee honden, drie konijnen

en een meisje,

want dat is hoe de dingen gaan:

je trekt je eigen thee in plaats van

je eigen plan,

vergeet telkens de planten water

te geven, knipt vleugels van vlinders,

schrijft brieven op servetten in dure

restaurants, leent namen van

vreemden,

plakt gedichten op je spiegel tot je

jezelf erin kunt zien

en op een dag dan schrijf je

achter in de tuin je eigen graf.

Bronnen:

Coillie, J. (2012). Leesbeesten en boekenfeesten. Leuven: Davidsfonds

Kappert, I. Leeuwerik, S. (2014). Doe Maar Dicht Maar. Amsterdam: Clavis

Spelbrink, H., De Graaff, W. (1997). De wereld van het kinderboek. Groningen: Wolters-Noordhoff