Ik wil graag reageren op de recensie van Ime van Berloo. Ook ik heb de vliegeraar -in een adem- uitgelezen en was daarvan zeer onder de indruk. Toen dit boek in 2003 uitkwam was het bijzonder vernieuwend, want de combinatie van het bijzondere land waarin het verhaal zich grotendeels afspeelt, het voor ons vrij onbekende Afghanistan, met de universele thema's zoals: liefde, eer, schuld en verlossing werd nog niet eerder zo beeldend beschreven. Het is het prachtige verhaal van een vriendschap die stukgaat, maar het
is meer dan dat. Schrijver Hosseini vangt de couleur locale van het
vredige Kabul van de jaren ’70 in schitterende taal en bijzonder
indrukwekkende beschrijvingen. Grootse verjaardagsfeesten en winterse
vliegerwedstrijden, dingen die je als westerling nog nooit gezien hebt,
staan je plotseling levendig voor de geest. Dit is een kenmerk van de auteur, want hetzelfde overkomt je bij het lezen van zijn tweede roman 'Duizend schitterende zonnen'. Wat ook typerend is voor Hosseini is hij een nieuw verhaal toevoegt nadat het eerste verhaal 'klaar' is en dit een tweede keer herhaalt, totdat de drie aktes prachtig samenkomen in een mooi afgerond einde. Bij de vliegeraar gaan de eerste tien hoofdstukken over vriendschap en verraad, daarna over de band van Amir met zijn vader -Baba- en tenslotte als deze gestorven is over de boetedoening van Amir als hij de zoon van Hassan Sohrab redt en meeneemt naar Amerika.
In tegenstelling tot Ime ben ik er niet van overtuigd dat deze vriendschap een voorbeeldfunctie heeft. Ik vind de vriendschap zeer ongelijkwaardig, zeker als je de gedachten van Amir leest op pagina 41:
Hij is helemaal niet mijn vriend! had ik bijna uitgekraamd. Hij is mijn bediende! Had ik dat echt gedacht? Natuurlijk niet. Natuurlijk niet. Ik behandelde Hassan goed, als een vriend, beter zelfs: meer als een broer. Maar als dat zo was, waarom speelde ik alleen met Hassan als er niemand anders in de buurt was?
Toch vind ik dit ook wel weer heel menselijk en maken juist dit soort zinnen dit boek zo bijzonder en onderscheidend, die duistere gedachten, waar je niet trots op bent, die dan zo ineens op papier staan. Hoewel ik Amir kan vergeven dat hij niet de moed had in te grijpen toen zijn trouwe Hassan afgetuigd werd, vind ik zijn latere daad om niet meer elke dag met zijn eigen onvermogen geconfronteerd te worden beneden alle peil. Ik kreeg last van plaatsvervangende schaamte.
Ook zijn vader is hypocriet. Op pagina 20 beweert hij:
Wat de mullah ook mag beweren, er is slechts een zonde, niet meer dan een. En dat is diefstal. Elke andere zonde is een variatie op diefstal (...) Als je een leugen vertelt, steel je iemands recht op de waarheid. En laat Baba zelf nou geen zuiver geweten hebben!
Verkrachting, steniging en loutering zijn heftige ingrediënten, maar maken dit boek oh zo mooi.
Voor de jongere lezer is deze bestseller als graphic novel (2011, Amsterdam, Uitgeverij Oog & Blik | De Bezige Bij) verkrijgbaar. Het beeldverhaal is geïllustreerd door Fabio Celoni en Mirka Andolfo.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten