Auteur:
Jenny Downham
Uitgave:
2007
Titel: Voor
ik doodga
Uitgeverij: Mouria
Vertaling:
Mariëtte van Gelder
Pagina’s: 303
Samenvatting:
De zestienjarige Tessa heeft weinig hoop meer dat ze nog
lang te leven heeft. Ze heeft al een paar jaar leukemie en haar
gezondheidstoestand gaat steeds meer achteruit.
Daarom heeft ze besloten om een actielijst te maken van
dingen die ze tijdens haar leven nog graag zou willen doen. Deze lijst laat ze
door haar beste vriendin Zoey lezen. Zij besluit om haar te helpen om al haar
wensen te laten uitkomen.
Op haar lijst komen de onder andere de volgende zaken
voor:
* Seks hebben. Dit gebeurt ook als Tessa en Zoey met twee
jongens uitgaan en onder invloed van drugs gemeenschap hebben.
* Overal ‘ja’ tegen zeggen. Zo koopt ze in de stad van
alles voor haar broertje dat hij graag wil hebben.
* Drugs gebruiken. Haar buurjongen vertelt haar dat paddo’s
het beste zijn om te nemen. Hier wordt je namelijk dromerig van.
Deze lijst is te lang om in een samenvatting te bespreken.
Maar nummer negen is wel nog noemenswaardig. Tessa wil graag het kind van Zoey geboren
zien worden. Maar de acht weken dat ze daar nog op moet wachten gaat ze volgens
haar behandelende artsen niet meer halen.
Tessa is boos en gaat verlaat toestemming het ziekenhuis.
Hier maakt ze nog een lijst met allerlei zaken die haar familie en vrienden
moeten doen als ze dood is. Voordat het kind van Zoey geboren wordt, sterft
Tessa.
Persoonlijke
mening:
Dit boek heb ik gelezen naar aanleiding van een
televisieprogramma. In dit programma werd dit boek kort besproken. Het thema sprak
me direct aan. Tevens was de presentator heel enthousiast. Toen ik op internet
naar recensies ging zoeken werd me duidelijk dat het een heel bijzonder boek
moest zijn.
Alleen maar positieve en enthousiaste recensies.
Het verhaal over Tessa wordt soms op een harde manier
beschreven.
Die avond ging hij
naar huis. Hij gaat elke avond naar huis om zijn moeder te beschermen. Hij
slaapt vlak bij me, aan de andere kant van de muur, achter de kleerkast. (….)
Maar we waren niet
één nacht samen (Voor ik doodga, p. 212)
Indrukwekkend is de manier waarop ze haar lijstje
samenstelt en dit lijstje één voor één wil gaan afwerken. De hulp die ze hierbij
krijgt van haar vriendin Zoey mag in dit verhaal ook niet onderschat worden.
Zij is de steun en toeverlaat van Tessa gedurende het hele verhaal. Je blijft
geboeid en als je een bladzijde uitgelezen hebt, ben je alweer benieuwd wat er
op de volgende bladzijde staat te gebeuren. Het verhaal is op een aangrijpende
wijze geschreven. De humor die de schrijfster aan Tessa op sommige momenten
toekent is ook subliem gevonden.
Pap haalt een
plumeau over de salontafel, de schoorsteenmantel en alle vier de raamkozijnen.
Hij schuift de gordijnen verder open en doet allebei de lampen aan. Het is
alsof hij probeert het donker met warmte te verjagen (Voor ik doodga, p. 181).
Als persoon kun je je goed verplaatsen in Tessa. Ik denk
dat veel mensen die met een vreselijk ziekte geconfronteerd worden nog het
beste van hun leven willen maken. Een gedeelte, zoals Tessa in dit boek, zal
het ook daadwerkelijk uitvoeren. Hier heb ik enorme bewondering voor. De realistische manier zoals de laatste
levensdagen van Tessa in dit boek worden beschreven spreekt me dan ook heel erg
aan.
Het geluid van een
volgen die laag door de tuin vliegt. Dan niets. Niets. Een wolk trekt voorbij.
Weer niets. Licht valt door het raam, op me, in me.
Momenten.
Ze komen allemaal
in dit moment samen.
(Voor ik dood ga,
p. 303)
Geschiktheid:
Dit boek is geschikt voor jongeren van 13 jaar en ouder.
Er komen toch wel heftige fragmenten in het boek voor zodat ik leerlingen van
een jongere leeftijd ongeschikt vind om dit te lezen en te beleven.
Reactie door Ime van Berloo op de recensie van Huub Braun over ‘Voor ik doodga’
BeantwoordenVerwijderenIk vond het fijn om te zien dat Huub het boek ‘Voor ik doodga’ heeft toegevoegd aan het fictieblog. Ik heb dit boek namelijk zelf ook gelezen en vond dit net als Huub een erg bijzonder boek.
Zoals in de samenvatting is weergeven maakt de hoofdpersoon Tessa een ‘to do list’ die ze wil afmaken voordat ze sterft. Ondanks dat Tessa een zware tijd doormaakt in dit verhaal is de lijst die ze samenstelt juist luchtig en vol met humor. Voor mij maakte deze combinatie, de zware tijd tegenover de luchtige, avontuurlijke en grappige lijst, het verhaal tot een sterk verhaal. Deze twee uitersten liggen in dit verhaal erg dicht bij elkaar. Een mooi voorbeeld hiervan vind ik het dialoog tussen Tessa en haar broertje.
“’Pap, vraagt of je bramen wilt?’ ‘Nee.’ ‘Wat moet ik dan tegen hem zeggen?’ ‘Zeg maar dat ik een jong olifantje wil.’ Hij lacht. ‘Ik zal je missen,’ zegt hij en hij laat me achter met de deur open. (pagina 9)
Voorbeelden van dingen die op de lijst staan die Tessa heeft gemaakt zijn ‘een dag lang ‘ja’ zeggen op alles’ en ‘iets stelen’. Samen met haar vriendin Zoey en met haar buurjongen Adam voert Tessa veel van deze acties uit en lees je tussen de regels door dat Tessa haar ziekte even vergeet en zich overgeeft aan haar leven en de lol die ze daar nog in heeft.
Humor is een uitgelezen middel om het gewone, het banale te doorprikken. In verhalen voor kinderen zijn het vooral ondeugende streken en ongerijmde toestanden die het dagelijks leven kleur geven (Coillie, 2007).
De humor in het boek maakt ook dat dit boek, ondanks de heftige stukken waarin de ziekte van Tessa op een unieke maar realistische manier worden beschreven, goed leesbaar is voor adolescenten.
Indrukwekkend vond ik niet alleen de ziekte van Tessa maar ook de manier waarop het aangaan van sociale contacten voor haar extra moeilijk zijn doordat ze ziek is. Tessa weet dat ze gaat sterven en is heel bang om de mensen in haar omgeving hier pijn mee te doen.
Zo vindt Tessa het heel lastig om contact te leggen met haar buurjongen en snauwt ze haar vader veel af wanneer hij heel lief voor haar is:
“ ‘Hoe kan ik je nou helpen als je er niet over wilt praten?’ zei hij en hij liep naar het bed en ging op de rand zitten. Ik hield mijn adem in. Als je maar lang genoeg volhoudt, zie je witte lichtjes voor je ogen dansen. Hij aaide me over mijn haar en masseerde mijn hoofdhuid zacht met zijn vingers. ‘Ademhalen, Tessa’ fluisterde hij. In plaats daarvan griste ik mijn hoed van het nachtkastje en trok hem over mijn ogen. Toen ging pap weg.” (Pagina 8)
Het contrast tussen de humor en de heftige gebeurtenissen in dit verhaal zorgen ervoor dat dit boek een heel krachtig en indrukwekkend boek is voor adolescenten en dat dit boek me altijd is bijgebleven nadat ik het gelezen had. Ik vind het daarom erg mooi dat Huub dit boek heeft toegevoegd aan het fictieblog.
Gebruikte bronnen:
Coillie, van, J. (2007) Leesbeesten en boekenfeesten. Leuven: Biblion
Downham, J. (2007) Voor ik doodga. Amsterdam: Atlas