Reactie op de recensie die Brigitte van Beekum schreef over het boek "Smiley" van Lotte Boot.
Reactie geschreven door Ewald Hermsen.
De cover past inderdaad bij het verhaal, zoals Brigitte terecht opmerkt, omdat het een illustratie is van een sleutelscène uit het boek.
De hoofdpersoon Julia is, blijkt uit het verhaal, op zoek naar aandacht en geborgenheid. Haar moeder is overleden bij de vlucht van Mexico, haar geboorteland, naar de V.S. en haar vader werkt zo hard dat ze er feitelijk alleen voor staat. Dat is ook de reden dat ze geborgenheid zoekt bij een ogenschijnlijk onschuldige jeugdbende SM-11 die haar kameraadschap en aandacht biedt. Ze is in de ban van Dante, de leider van de "clique" (een afdeling van SM-11) en als ze wordt uitgenodigd om het feest van de doden te vieren, de Día de los Muertos, schminkt ze zichzelf als Santa Muerte, de heilige dood. Ze zet daarmee een belangrijke stap richting de gang en los van haar familie.
Haar oma noemde Santa Muerte "Een beschermheilige voor criminelen, dat is het. Ze is de duivel" (blz. 72) (1.)En hier wordt Santa Muerte vereerd. De toespraak die Dante houdt is een vooraankondiging van Julia's einde. " 'Wie staat er bij ons op nummer één?' roept Dante nu begeesterd uit terwijl hij zijn blik over de hoofden laat glijden. 'Diós! God... voor Hem leven we!' scandeert de menigte. 'Wie staat er op twee?' roept Dante weer. 'Moeder... voor haar leven we!' reopen de toeschouwers uit. 'En wie staat er op drie?' 'StreetMaffia-11,' schreeuwen de feestgangers nu uitzinnig. 'Voor de gang sterven we.' (blz. 71) Het is ook tijdens dit feest dat Julia haar eerste tatoeage laat zetten: drie stipjes tussen duim en wijsvinger. De stipjes symboliseren de drie manieren om de gang te verlaten: het ziekenhuis, de cel of de dood. Naar mijn mening staat de cover dus voor Julia's lotsbestemming: ze is gemarkeerd voor de dood.
Ik ben het met Brigitte eens dat de Spaanse uitdrukkingen het verhaal levendiger maken. Ik betrapte mezelf er regelmatig op de Spaanse woorden hardop te lezen, te proeven als het ware, zodat je je het taalgebruik van Julia ook echt voor kunt stellen. Fijn dat de uitdrukkingen onderaan vertaald worden, dit bevordert het begrip.
Het zien van de documentaire is van meerwaarde voor het begrijpen van het boek. De beelden die je daar te zien krijgt staan zo ver van mijn belevingswereld af, dat alleen het lezen van wat er gebeurt niet voldoende is.
Zo vertelt het boek dat steken met een mes geprefereerd wordt boven schieten met een pistool of geweer: de reden die daarvoor wordt aangevoerd is dat je meer moed nodig hebt voor het gebruik van een mes dan voor het gebruik van een geweer. Het geweld wordt persoonlijker. Als je de beelden ziet van de daders én van de slachtoffers begrijp je ook de functie van dit geweld. De steekpartijen hebben vier functies:
- ze zijn een uiting van loyaliteit naar de gang toe
- ze zijn een boodschap naar de buitenwereld toe (elf steken staat voor SM-11)
- ze creëren terreur waardoor de buitenwereld de gang zal respecteren: de boodschap 'wij zijn de baas op straat' is niet mis te verstaan .
- ze verhogen de status van de dader: deze mag ook een tatoeage in de vorm van een traan aanbrengen op zijn gezicht (waarbij de traan staat voor een gedode tegenstander)
Lotte motiveert haar terugkeer naar de gang als een verlangen naar contact met haar vriendin Ana. Julia is zwanger geraakt na een one night stand en wil haar gevoelens delen met Ana. In het boek heeft Julia alleen contact met Ana en komt ze min of meer toevallig weer in aanraking met de andere leden van de gang, hetgeen noodlottig afloopt. De werkelijkheid is een stuk prozaïscher: Julia (lees Brenda Paz) gedraagt zich als een alcoholist na een periode van drooglegging: ze komt terug bij de gang zoals een alcoholist opnieuw naar de fles grijpt. Ze is verslaafd aan het contact, ze heeft seks met de leden van de gang, ze pakt haar oude leventje weer op alsof ze niet heeft gesproken met de FBI, alsof ze geen 'verrader' is. Ze is zich bewust van het gevaar waar ze zich in begeeft maar ze kán niet zonder de gang. Je kunt Julia wel uit de gang halen maar de gang niet uit Julia.
Tot slot ben ik het met Brigitte eens dat dit boek adolescenten zal aanspreken: het is een spannend, waargebeurd (en deels geromantiseerd) verhaal, vlot geschreven en voorzien van een einde dat zeker zal nadreunen. Het boek heeft in ieder geval op mij een diepe indruk achtergelaten. Een echte aanrader.
Ewald Hermsen
Geraadpleegde bronnen
- Boot, L. (2013) Smiley. Amsterdam: Bertram en De Leeuw
- www.youtube.com/results?search_query=gangland+you+rat+you+die
Geen opmerkingen:
Een reactie posten